Dünya piyasalarında Amerikan Doları, petrol ve menkul kıymetler değer kaybetmeye devam ediyor. Türkiye'de ise bir gün sonraki seyrin ne olacağı tam olarak bilinemiyor. Zira bizde doların yükselişe geçmesiyle, dünyada değer kaybetmesi arasında tahlil edilmesi gereken ilginç boyutlar söz konusu. Uzun süredir, ABD-İran gerginliğinin Türkiye ve dünya piyasalarına etkisine, olayın stratejik boyutuyla dikkat çekmeye çalışıyorum. Ekonomi uzmanları sadece piyasa değerlendirmeleri, strateji uzmanları ise gerginliğin hangi şekilde gelişebileceği üzerine fikir beyan ediyor. Bu yüzden, sağlıklı bir yorum yapabilmek için 2 tarafın da görüşlerini birleştirmek gerekiyor. Türkiye'de insanların kafasını karıştıran olay şu: "Dolarküreselpiyasalardayenveeurokarşısındadeğeryitiriyor.NewYorkpiyasasındageçenay80dolarınüzerineçıkanhampetrolfiyatı69dolardüzeyindeseyrediyor.Ancakaltınson20yılınrekorfiyatınakoşuyor.PekiTürkiye'dedolarnedenyükseliyor?" Bu kafa karışıklığını, Türkiye'nin komşusu İran'a yönelik gelişen krize bağlamak mümkün. ABD'nin Türkiye piyasalarını etkileyeceği yönündeki senaryoları da yabana atmamalı. Yabancı bankaların, büyük fonların bir oyunu olarak yorumlayanların da haklılık payı olabilir... Ancak, konuya önce mevcut gelişmeler ışığında ve önyargısız bir şekilde bakmak icap ediyor. Yılın ilk 3 ayında turist sayısı ve turizm gelirlerindeki düşüşte nasıl ABD-İran gerginliğinin payı varsa, şimdi piyasaların hareketlenmesinde de olduğu muhakkak. Küresel enflasyon baskısı ve gelişmiş ülkelerin neredeyse tamamında faiz artışlarına gidilmesi, tüm piyasaları altüst etmiş durumda. Türkiye'deki yabancı sermaye de doğal olarak bu gelişmelerden rahatsız olup daha güvenli limanlara sığınmak istiyor. Böyle olunca da hisse senedi ve bonosunu satıp dolar alarak piyasadan çekilmeye çalışıyor. İşte dış piyasalarda dolar değer kaybederken Türkiye'de tersinin yaşanmasında bir etken de bu... Dolardaki küresel düşüş için bir başka spekülasyon ya da senaryo daha var: AmerikanHükümeti,ihracatıartırıp700milyardolarıaşanticaretaçığınıkapatmakistiyor.Bununiçindedahazayıfbirdolardeğerinidestekliyor. Bütün senaryoların bir daha gözden geçirilmesine sebep olan ilginçlikse petrolde yaşanıyor. Ham petrol fiyatları 70 doların altında. Ancak petrol fiyatlarını etkileyen, dünyanın önde gelen petrol üreticisi İran, nükleer programından vazgeçmiş değil. Peki bu jeopolitik problem çözülmemişken, petrol neden yukarı çıkmıyor? Demek ki arztalep dengesinde bir sorun yok. Çin'in ham petrol ithalatının ilk kez Nisan ayında gerilediğine dair bilgiler de bu arztalep dengesinin sorunsuz olduğuna işaret ediyor. Sonuç olarak; piyasaları sağlıklı bir şekilde değerlendirebilmek şimdilik mümkün değil. Yerli ve yabancı uzmanlar da bana göre işin içinden çıkabilmiş değil. Zira jeopolitik sebeplerin piyasalara etkisini değerlendirme noktasında sıkıntı var. Konusadecemenkuldeğerleryadaparadeğil.Petroldearztalepdengesiuzunsürekorunamayacak;ABD-İrangerginliğindenisteristemezetkilenecektir.
