Çölyak hastalığı "Bana geçtiğimiz günlerde çölyak hastalığı teşhisi konuldu. Bu hastalık hakkında doktor kısaca bilgi verdi ama tam olarak nasıl bir hastalık olduğu konusunda detaylı bilgim yok. Hastalık hakkında geniş bilgi vererek ne yapmam gerektiğini anlatırsanız sevinirim."
CEVAP: Sevgili okurum yaşınızı belirtmemişsiniz. Ama yaştan bağımsız olarak hastalığınız ile ilgili tüketilmesi sakıncalı olan besinler var. Bunları size açıklayayım.
Besin alerjileri Besin alerjileri, değişik organlarda değişik belirtiler ile ortaya çıkar. Sindirim sistemindeki başlıca belirtiler; mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı ve şişkinliktir. Solunum sisteminde ise sık tekrarlayan öksürük, ödem, astım, deride ödem, urtiker, egzama, kaşıntı ve deri iltihabı görülür. Şiddetli alerji anaflaksiye neden olabilir. Çocukluk çağında belirtilerin yüzde 70'i, sindirim sisteminde, yüzde 4'ü deride, kalanı ise solunum sisteminde görülür.
Olumsuz tepkinin tanısı Besinlere olumsuz tepki klinik ve laboratuar testleriyle tanınabilmektedir. Ani alerjik tepkimeye deri prik testleri veya besin antijenine karşı IqE testi uygulanarak tanı konur. Çölyak hastalığı, ince bağırsak mukoza biyopsisi ile belirlenir. Pratikte alerjik belirti gösteren bireyin diyet öyküsü alınır. Şüphe edilen yiyecek diyetten çıkarıldığında belirti ortadan kalkarsa, o besin tekrar diyete eklenerek alerjik belirtisi gözlenir. Şüpheli besin miktarı ile alerjik besinler arasındaki ilişki de gözlenir.
Çölyak nasıl bir hastalık? Çölyak hastalığı ince bağırsak mukozasının tutulumu ile karakterize bir hastalık olup, bireylerde gluten alımını takiben, glutenin bir parçası olan gliadinin tolere edilememesi nedeni ile ortaya çıkar. Hasarlı olan ince barsak mukozasından birçok besin maddesinin emilimi bozulur. Çocuklarda büyüme geriliği görülebilir. Yatkınlık kalıtımsaldır. Avrupa'da görülme sıklığı 350'de 1 ile 2000'de 1 olarak değişir. Bireyin gliadine duyarlı olmasının temelinde bağışıklık sistemi olduğu düşünülmektedir. Gliadine karşı Ig A, Ig AA, ve Ig G antikorları artmakta, bozulmuş ince bağırsak epitellerinde B ve T hücrelerinin sayıları çoğalmaktadır.
Belirtileri: Ağırlık kaybı, bulantı, kusma, karın ağrısı, karında şişlik, halsizlik, huzursuzluk, ishal, yağlı ishal, iştah azalması, anemi ve ödemdir. Tedavi: Tedavide önerilen glutensiz diyet, yüzde 80 başarılıdır. Gluten içeren yiyecekler, diyetten çıkarılır. Bazı hastalarda laktoza karşıda intolerans geliştiğinden laktoz içeren besinler diyetten çıkarılır.
Sakıncalı olan yiyecekler: * Buğday, çavdar, arpa, yulaf * Unlarından elde edilen besinler (Makarna, ekmek, vb.) * Süt ve süt ürünleri (Laktoz intoleransı varsa) Serbest yiyecekler: * Pirinç, mısır, baklagiller, glutensiz buğday nişastası * Sebzeler * Meyveler * Vitamin yetersizlikleri sık görülebildiğinden ek olarak verilmesi önerilmektedir. Örneğin; Vitamin K, vitamin D, potasyum, magnezyum, çinko, demir gibi.
YARIN: GENEL CERRAHİ UZMANI SORULARINIZI YANITLIYOR
