"Ben 56 yaşında guatr problemi olan bir erkeğim. Doktor iyotlu tuz kullanmamı önerdi. Neden iyotlu tuz kullanmalıyım, iyot eksikliği nelere yol açar, guatr problemi için iyot gerekli midir?" CEVAP: İyot, büyüme ve gelişme için elzem olan bir eser elementtir. İyoda olan günlük gereksinim çok az miktarda olmasına rağmen, bu gereksinmenin karşılanmaması ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Beyin ve sinir sisteminin normal büyüme ve gelişmesi, vücut ısı ve enerjisinin devamı için gerekli olan iyot, tirozin aminoasidi ile birleşerek tiroid hormonlarından tetraiyodotironin (T4, tiroksin) ve triiyodotironin (T3) yapımında kullanılmaktadır. Yetişkin bireyin vücudunda ortalama 15-30 mg iyot bulunmaktadır. Yüzde 60'ı tiroid bezinde, kalanı kanda bulunmaktadır. Tiroid bezinde tiroglobulin olarak depolanmaktadır. Besin kaynakları üretildiği ortamın iyot içeriğini yansıtmaktadır. Kırsal alandansa özellikle dağlık bölgelerdeki topraklarda yetişen bütün bitkiler yetersiz miktarda iyot içermekte, sonuçta besin tüketimleri sadece bu topraklarda yetişen besinlere bağlı olan insanlarda ve hayvanlarda iyot yetersizliği görülmektedir.
Yetersizlik belirtileri... Yetersizliğinde görülen belirtileri; boyun ön bölgesinde şişkinlik şeklinde belirlenen guatr, sürekli yorgunluk, vücut ağırlığında artış, zeka geriliğidir. İyot yetersizliği bakımından risk altında olan grupta doğurganlık çağındaki kadınlar, gebeler, bebekler ve çocuklar bulunmaktadır.
İyot kaynakları nelerdir? İyot; vücudumuza besinler, su ve deniz ürünlerinin tüketimi ile alınır. Ancak besinlerde ve içme suyunda yeterli iyot bulunmuyorsa, o zaman vücudun ihtiyacı olan iyot alınamaz. Bu nedenle ülkemizde sofralık tuzlar iyottan zenginleştirilmiştir. Ayrıca, lahana, karalahana, karnabahar, Brüksel lahanası, şalgam, turp, vb. sebzelerde bulunan guatrojen adı verilen antitroid bileşiklerin tiroid bezinde iyot taşınmasını engelleyerek iyot yetersizliğinin oluşmasında rolü olduğu bilinmektedir. Deniz yosunları ve deniz ürünleri, iyotlu tuz, süt ve süt ürünleri, tahıllar, en iyi iyot kaynaklarıdır. Ancak, Hashimoto Tiroiditi, Graves hastalığı ve sıcak nodülü olan hastaların iyotlu tuz kullanmaları sakıncalıdır.
Günlük iyot gereksinimi Yaş mcg / gün 0-12 ay 50 1-6 yaş 90 7-12 yaş 120 12 yaş ve üzeri 150 Gebelik dönemi 200 Laktasyon 200 Yetişkin bireyde 1-2 mcg/kg'dır. İyotlu tuz saklama koşulları * Paket açıldıktan sonra ağzı kapalı tutulmalıdır. * Koyu renkli cam kavanoz, ışık geçirmeyen kapaklı plastik bir kapta veya dolap içinde ışık almayacak şekilde saklanmalıdır. * Saklandığı yer mutlaka kuru ve nemsiz olmalıdır. * Tuz içinde bulunan iyodun yemek pişerken kaybolmaması için yemek ateşten indirilirken konulmalı veya sofrada yerken ilave edilmelidir. * Yemeklerin haşlama suları, dökülmemelidir
